چند نکته در مورد سرویس و نگهداری بیل هیدرولیکی

1. دستورالعمل شرکت سازنده: کتاب راهنمای تیم اپراتوری و سرویس

اولین قدم در نگهداری صحیح یک بیل هیدرولیکی عبارتست از مطالعه دفترچه راهنمای اپراتوری و سرویس دستگاه که بیشتر شامل نکاتی در خصوص ویژگی های ایمنی، کاربری، چگونگی کنترل و هدایت، زمان بندی آیتم های مختلف سرویس دوره ای و نقاط محل سرویس است. این دفترچه در داخل کابین دستگاه در محلی محفوظ و در دسترس اپراتور قرار می‏گیرد. یکی از اشتباهات رایج در فضای ماشین آلات کشور که درست همین اصل ضروری را مخدوش میکند، این است که سرپرستان کارگاه و مدیران ماشین آلات و حتی مالکان و پیمانکاران شخصی دستگاه معتقدند چنین اسنادی باید در محل دفتر و یا جایی به دور از دستگاه و حتی به دور از دسترس اپراتور قرار داشته باشد. این برداشت اشتباه متداول، اولین گام در نگهداری ناصحیح دستگاه است. دفترچه اپراتوری و نگهداری دستگاه (چه به زبان انگلیسی باشد و چه به فارسی ترجمه شده باشد) در واقع متعلق به دستگاه است و وجود و در دسترس بودن آن برای اپراتور یک اصل ضروری است. اگر احساس می‏کنید تیم اپراتوری و یا سرویس کاران شما آمادگی لازم برای استفاده از این اسناد را ندارند بهتر است با آموزش های کاربردی دوره ای آنها را به مهارت استفاده از این اسناد مجهز کنید. تهیه نسخه کپی از این اسناد مهم جهت نگهداری در دفتر و یا هر محل دیگر می‏تواند راهکاری جایگزین محسوب شود.

2. بازدید سطح مایعات مصرفی: یک برنامه روزانه

هر برنامه سرویس و نگهداری اصولی بدون شک با یک جمله ساده آغاز می‏شود: «بازدید روزانه سطح مایعات مصرفی شامل: مایع خنک کننده، روغن هیدرولیک، روغن دنده و روغن موتور». بدیهی است که این بازدید به منظور حصول اطمینان از کافی بودن این مایعات انجام می‏شود و در صورتی که در حین بازدید مشخص شود سطح هر کدام پایین تر از حد مجاز است، باید حتما نسبت به سرریز کردن به مقدار کافی اقدام کرد. برای سرریز کردن باید حتما ازمشخصات توصیه شده استفاده کرد. رعایت نکات شرکت سازنده در خصوص تاثیرات دما و سایر شرایط محیطی بر گران روی، سطح کیفی و سایر استاندارد های روغن ضروری و تاثیرگذار است. توجه داشته باشید تقریباً در تمامی موارد، روغن های مصرفی در یک بیل هیدرولیکی را باید در وضعیت موتور خاموش چک کرد. همچنین استفاده از دستمال تمیز برای پاک کردن آلودگی اطراف محل بازدید و سرریز روغن، بسیار مهم است، در غیر این صورت آلودگی امکان نفوذ به داخل سیستم را پیدا می‏کند.

در سیستم هیدرولیک، مواردی همچون سطح روغن هیدرولیک، سطح روغن دنده موجود در چرخ ها و گیربکس گردان بسیار اهمیت دارد و باید به طور روزانه انجام شود. در خصوص موتور که قلب محرک یک بیل هیدرولیکی محسوب می‏شود، بازدید سطح مایع خنک کننده و سرریز آن حتماً و تنها از طریق منبع انبساط انجام می‏شود. سطح مایع خنک کننده حتما باید میان خط نشانگر حداقل و حداکثر باشد. نکته مهم دیگر این است که با توجه به مقررات حفاظت از محیط زیست که در کشورهای مختلف در سطوح مختلف وجود دارند، ممکن است یک تولیدکننده برای صادر کردن یک دستگاه به کشورهای مختلف از موتورهای مختلف (متناسب با سطح استاندارد محیط زیستی مورد نیاز کشور مقصد) استفاده کند. موتورهای امروزی با سطح آلایندگی tier۴ حساسیت بیشتری به روانکاری در مکانیزم و سیستم‌های پیشرفته کنترل و بازخورد گازهای خروجی دارند، اهمیت کنترل میزان و کیفیت روغن موتور در این دستگاه‌ها به مراتب بیشتر میشود.

3.گریس، خون حیات بخش تمامی پین ها، بوش ها

به عنوان یک قانون کلی، اپراتور ها یا تیم سرویس باید بطور روزانه پین‏ها و بوش‏ها را گریس‏کاری کنند. در حالتی که چند اپراتور بر روی یک دستگاه کار می‏کنند می‏توان با استفاده از ماژیک‌های رنگی نقاط گریس کاری مربوطه را مشخص کرد. برای حصول بهترین نتیجه در امر سرویس و نگهداری ماشین آلات بهتر است گریس‏کاری نقاط مورد نظر را کاملاً بر اساس توصیه کارخانه سازنده زمان‌بندی کرده و انجام داد، اما به عنوان یک توصیه کلی می‏توان گفت بیشتر سازندگان استفاده از گریس پایه لیتیوم را توصیه می‏کنند.

این گریس خواص متناسبی با اکثریت مکان‌ها و شرایط کاری ماشین آلات عمرانی به ویژه بیل‌های هیدرولیکی را دارد. استفاده از گریس با مشخصات متفاوت با توصیه کارخانه سازنده بدلیل تفاوت شرایط و خواص میتواند منجر به عدم کارایی کافی امر روانکاری و در نتیجه بروز خسارت های سنگین گردد. اشتباه متداول در انجام گریس کاری این است که تصور می‏شود تزریق گریس هر چه بیشتر انجام شود نتیجه بهتر خواهد شد، حال آنکه در بسیاری از نقاط از قبیل سیستم گردان تزریق گریس بیش از حد به دلیل عدم وجود فضای کافی می‏تواند به آب بندی دنده رینگی آسیب وارد کرده و به مرور بدلیل تخلیه آن صدمات اساسی به دنده ها وارد گردد. از تزریق گریس بیش از حد اجتناب کنید. یک تا سه پمپ برای بیشتر نقاط کافی است.

در بسیاری دستگاه های مدرن امروزی، سیستم گریسکاری مرکزی وجود دارد که بوسیله کمپرسور هوای فشرده و یا یک پمپ برقی، گریس را به نقاط مورد نظر انتقال می‏دهد. حفظ کارایی این سیستم ها در بسیاری از کارگاه‌ها و محیط های کار بیل های هیدرولیکی به درستی انجام نمی‏شود. در بسیاری از موارد دیده می‏شود که مدار گریس کاری اتوماتیک مرکزی به دلیل سهل انگاری اپراتوری و یا سرویس کاران‏، دچار آسیب دیدگی و پارگی می‏شود. در برخی موارد اشخاص سرویس کار و شخص اپراتور نسبت به چگونگی استفاده از این سیستم به خوبی توجیه نمی‏شوند. همچنین به عنوان یک قاعده کلی باید در نظر داشت که حفظ کارایی این سیستم ها تا حدود زیادی به تغذیه صحیح منبع گریس در آنها بستگی دارد، در بسیاری از موارد منبع گریس باید به طور یکجا تعویض شود، پر کردن مخزن گریس این سیستم به طور دستی، گاهی باعث نفوذ هوا به مدار گریسکاری و عدم کارایی آن می‏شود.

4.فیلترها: هیچ ارزانی بی علت نیست!

به طورمعمول مجموعه ای از فیلتر ها از قبیل فیلترهای هیدرولیک (شامل فیلتر خط فرمان، فیلتر خط برگشت، فیلتر نشتی پمپ، فیلتر بخارکش درب تانک هیدرولیک و صافی مکش پمپ اصلی)، فیلتر های موتور (شامل فیلتر آبگیر اولیه، فیلتر اصلی سوخت که می‏تواند بسته به حجم موتور بیش از یک عدد باشد و در نهایت در برخی موارد فیلتر رسوب گیر مایع خنک کننده) و فیلتر هوا در یک بیل هیدرولیکی به چشم می‏خورد.

بر هیچ کس پوشیده نیست که شرکت‌های سازنده، همواره توصیه می‏کنند از فیلترهای اصلی تایید شده برای سرویس دستگاه استفاده شود، اما برداشت رایج به خصوص در بازار داخل کشور که متاسفانه در آن اطمینان و دسترسی به محصولات اصلی تایید شده امری دشوار است؛ به همین خاطر تفاوت قیمت میان محصولات اصلی و غیر اصلی کاذب و حتی بی دلیل است. این تصور نه تنها در میان تکنیسین ها و سرویس کاران بلکه در میان برخی مدیران صنعت ماشین آلات نیز جا افتاده است. قدر مسلم عملکرد فیلترهای مختلف تا حدود زیادی به جنس مواد و الیاف به کار رفته در اجزای اصلی آنها (المان مشبک) بستگی دارد.

تشخیص کیفیت و تناسب این اجزای اصلی نیاز به تحقیق و آزمایش دارد که امکان آن برای مصرف کننده نهایی موجود نیست، شاید به همین دلیل باشد که عده زیادی از اهالی ماشین آلات به واسطه قیمت پایین‌تر از فیلتر های غیر معتبر استفاده می‏کنند. اما تحقیقات مختلف و البته تجربیات سالیان نشان می‏دهد که فیلتر نامرغوب (که طبعا ارزان قیمت است) در ساعت کاری پایین تر از حد تعریف شده خاصیت خود را از دست داده و در بسیاری از موارد به دلیل پارگی نه تنها عمل تصفیه را انجام نمی‏دهد، بلکه منجر به آلوده شدن خطرناک مدار و در نتیجه آسیب جدی سیستم می‏شود. بنابراین توصیه می‏شود انواع فیلتر مورد نیاز دستگاه، فقط و فقط از نمایندگی سازنده و یا فروشگاه های معتبر تهیه شود.